Một trong những nội dung quan trọng của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII là thảo luận, cho ý kiến và ra nghị quyết về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến," "tự chuyển hóa" trong nội bộ”.
Triển khai thực hiện nghị quyết chính là tiến hành cuộc đấu tranh sống còn, liên quan đến sinh mệnh chính trị của Đảng, sự phát triển của quốc gia và sự tồn vong của chế độ. Cuộc đấu tranh ấy có giành được thắng lợi hay không, vấn đề tiên quyết là phải tăng cường sức đề kháng ở ngay trong nội bộ Đảng.

“Tự diễn biến” là thuật ngữ chỉ sự thay đổi về tư tưởng chính trị của con người, là quá trình đấu tranh giữa mặt tích cực và tiêu cực, giữa tư tưởng xã hội chủ nghĩa (XHCN) và tư bản chủ nghĩa (TBCN) trong nội tâm người cán bộ, đảng viên trước những tác động phức tạp của tình hình trong nước và quốc tế; yếu tố tiêu cực và tư tưởng TBCN dần dần tăng lên; yếu tố  tích cực, tư tưởng XHCN phai nhạt dần. Khi tư tưởng chính trị chệch hướng, tất yếu làm cho cán bộ, đảng viên tự suy thoái, biến chất, dẫn đến bộ máy của Đảng, Nhà nước suy yếu, suy vong.

“Tự chuyển hóa” là sự liền kề, kế tiếp của “tự diễn biến”, là sự thay đổi về chất, từ tốt thành xấu, từ tích cực thành tiêu cực, từ cách mạng thành phản cách mạng. “Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của từng cá nhân nếu không được ngăn chặn kịp thời, triệt để sẽ dẫn đến tổ chức bị suy thoái, tự tan rã. Khi “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” diễn ra ở tầm vĩ mô sẽ dẫn đến sự chuyển hóa làm chệch hướng XHCN sang TBCN.

Hiện nay, với những gì đã làm được đối với các nước XHCN trước đây, các thế lực thù địch ráo riết đẩy mạnh thực hiện “tự diễn biến” “tự chuyển hóa” đối với các nước XHCN còn lại, trong đó có nước ta. Chúng nhận định quá trình hội nhập quốc tế, phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam, tất yếu sẽ tạo ra "khoảng trống" và mặt trái để tiếp cận, lợi dụng chống phá. Cùng với đó, một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu tu dưỡng, rèn luyện, giảm sút ý chí chiến đấu, lãng quên trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân, trước yêu cầu của công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việc tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, của Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị, quy định về xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở một số nơi chưa đến nơi đến chốn; kỷ cương, kỷ luật không nghiêm, nói không đi đôi với làm, hoặc làm chiếu lệ, thậm chí nói một đằng làm một nẻo; sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi, hám danh, tham nhũng, ham quyền lực; bè phái cục bộ, mất đoàn kết; quan liêu, xa dân, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của dân… Hệ quả làm cho tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng, Nhà nước không những chưa được đẩy lùi, mà có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn.

Quân đội nói chung và LLVT Quân khu 1 nói riêng, những năm qua thường xuyên được Đảng, Nhà nước chăm lo xây dựng về mọi mặt, trước hết là xây dựng vững mạnh về chính trị, nhờ đó chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu không ngừng được nâng lên; luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi hoàn cảnh, nhất là đã làm tốt vai trò nòng cốt, phối hợp với các ngành, các lực lượng, chủ động phòng ngừa, tích cực đấu tranh, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch; góp phần giữ vững ổn định chính trị, xã hội; bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Quân đội cũng là một bộ phận của xã hội, lại là lực lượng chính trị, đội quân chiến đấu tin cậy và trung thành tuyệt đối của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Do đó, để chống phá Đảng, chuyển hóa chế độ, các thế lực thù địch đã và đang tập trung thực hiện âm mưu “phi chính trị hóa quân đội”, chia rẽ quân đội với Đảng, quân đội với công an và tìm cách làm "méo mó" hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trong lòng nhân dân. Những hiện tượng vi phạm về đạo đức, lối sống, vi phạm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội; những biểu hiện ngại khó, ngại khổ; lười học tập, nhất là học tập nghị quyết của Đảng... của một số đảng viên, cán bộ, chiến sĩ, nếu không có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời thì “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” sẽ có mảnh đất màu mỡ để phát triển.

Ngăn chặn “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là nhiệm vụ “vừa cấp bách, vừa lâu dài” của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta; phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp cụ thể, thiết thực, trong đó quan trọng nhất là phải tăng cường sức đề kháng trong Đảng để ngăn chặn từ xa, ngăn chặn từ gốc những biểu hiện trên. 

Để nâng cao sức đề kháng, phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có hiệu quả, cần tập trung xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững chắc làm cơ sở ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ tác động từ bên ngoài. Mọi âm mưu, thủ đoạn thúc đẩy “tự diễn biến” “tự chuyển hóa” của các thế lực thù địch sẽ bị vô hiệu, nếu nội bộ Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị vững mạnh. Theo đó, đòi hỏi phải kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”. Hệ thống chính trị, nhất là Đảng và Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ phải được thường xuyên chăm lo xây dựng thực sự vững mạnh. Cuộc đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí phải được tăng cường, kiên quyết và mạnh mẽ hơn, nhằm loại bỏ những "con sâu mọt” ra khỏi bộ máy cơ quan Đảng, Nhà nước, làm trong sạch các tổ chức đảng, bộ máy chính quyền; đẩy mạnh đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa, lý luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Kết hợp chặt chẽ giữa chủ động ngăn chặn, phòng ngừa từ xa với chủ động tiến công làm thất bại âm mưu chống phá của các thế lực thù địch từ trong “trứng nước”. Đây là phương châm đúng đắn, thể hiện rõ tư tưởng cách mạng tiến công trong chỉ đạo cuộc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi nguy cơ “tự diễn biến", “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng.

Đối với quân đội, cần phải giữ vững và không ngừng xây dựng bản chất cách mạng, đặc biệt là bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc; xây dựng quân đội vừa là lực lượng chính trị, vừa là công cụ bạo lực tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; giữ vững mối quan hệ máu thịt giữa Đảng, Nhà nước, nhân dân với quân đội. Chống “phi chính trị hóa”, chống chia rẽ trong nội bộ LLVT. Làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, không để địch cài cắm, móc nối hoạt động chống phá. Đấu tranh bảo vệ đường lối, chủ trương, chính sách đối ngoại quốc phòng của Đảng và Nhà nước; phát triển các quan hệ đối ngoại quân sự song phương và đa phương phù hợp với lợi ích quốc gia, dân tộc; củng cố tình đoàn kết, hữu nghị với quân đội các nước láng giềng nhằm tăng cường ảnh hưởng, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế; giải quyết đúng đắn mối quan hệ đối ngoại quân sự. Giữ vững độc lập dân tộc, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Tham mưu cho Đảng và Nhà nước xử lý mềm dẻo trên cơ sở luật pháp quốc tế những bất đồng, tranh chấp với các nước láng giềng...

Để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay, cần thực hiện nhiều giải pháp cơ bản, đồng bộ như Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII đã xác định. Trên góc độ tăng cường sức đề kháng để phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, cần chú ý tới một số biện pháp sau:
Trước hết, cần tăng cường hơn nữa công tác giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm, bản lĩnh chính trị và phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Thực tế trong Đảng nói chung, trong quân đội và LLVT Quân khu 1 nói riêng, không ít cán bộ, đảng viên, kể cả cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở cơ sở chưa thực sự nhận thức rõ về tình trạng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, cho đó là những lo lắng không cần thiết hoặc cho rằng nếu có, thì có ở địa phương, đơn vị khác chứ ở địa phương, đơn vị mình không xảy ra. Một bộ phận cán bộ, đảng viên dù nhận thức rõ nguy cơ trên, nhưng vì chủ nghĩa cá nhân mà bất chấp tất cả để vụ lợi cho riêng mình. Cho nên, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên chính là tạo được “bức tường thành” ngăn ngừa một cách hiệu quả quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Mặt khác, cũng cần phải dự báo được những tình huống phức tạp nảy sinh về tư tưởng, những vướng mắc về lý luận cần tháo gỡ và có biện pháp tổ chức lực lượng, phương tiện đấu tranh hiệu quả.

Đạo đức cách mạng là cái gốc, là phẩm chất hàng đầu của người cán bộ, đảng viên; giúp mỗi cán bộ, đảng viên gạt bỏ chủ nghĩa cá nhân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì lợi ích của Đảng, của nhân dân; nói và làm đúng với quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên của mình chính là Đảng đang tự tăng cường “sức đề kháng” để chống lại căn bệnh “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đạo đức cách mạng được thể hiện bằng hành động cụ thể thông qua lời nói, việc làm thực sự gương mẫu “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Do đó, từng cán bộ, đảng viên phải không ngừng rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, chấp hành nghiêm chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tích cực thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Cùng với đó, phải làm tốt công tác quản lý cán bộ, đảng viên; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng và bảo vệ Đảng. Đối với LLVT Quân khu 1, đây là khâu “then chốt” có tính cốt lõi trong công tác nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của LLVT và xây dựng Đảng bộ quân khu trong sạch, vững mạnh, phòng chống có hiệu quả tình trạng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Các nội dung của công tác cán bộ như: Tuyển chọn, bố trí, quy hoạch; nhận xét, đánh giá; bổ nhiệm, miễn nhiệm; khen thưởng, kỷ luật; thực hiện chế độ, chính sách... đều được tiến hành khoa học, dân chủ, khách quan, công tâm. Việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ mang tính toàn diện, có chiều sâu, trọng tâm là nâng cao bản lĩnh chính trị, trí tuệ, năng lực thực tiễn và chuyên môn đảm nhiệm... Chủ động, kịp thời tiến hành công tác kiểm tra, giám sát nhằm ngăn ngừa, đẩy lùi tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí, những biểu hiện manh nha của việc “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Không để xảy ra tình trạng buông lỏng nguyên tắc tổ chức của Đảng, sa sút tính chiến đấu của tổ chức đảng, đảng viên. Nhờ đó có tác động rất hiệu quả đến công tác phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của đơn vị.

Trong âm mưu thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đối với nước ta, các thế lực thù địch đang tận dụng tối đa sức mạnh của truyền thông, các trang mạng xã hội, mạng internet để xuyên tạc, bôi nhọ, kích động, tạo nghi ngờ, giảm sút lòng tin của nhân dân với Đảng, với Nhà nước... Do vậy, đấu tranh với quan điểm sai trái thù địch trên các trang mạng xã hội, hệ thống truyền thông là một biện pháp chính diện có tác dụng to lớn tăng cường sức đề kháng phòng, chống có hiệu quả "tự diễn biến", “tự chuyển hóa”. Qua thực tiễn ở Quân khu 1 cho thấy, hiệu quả, chất lượng đấu tranh chống các quan điểm, luận điểm phản động, xuyên tạc của các thế lực thù địch phụ thuộc rất nhiều vào tổ chức lực lượng và phương tiện đấu tranh.

"Tự diễn biến", "tự chuyển hóa" là  quá trình âm thầm diễn ra bên trong mỗi cá nhân, tổ chức. Cũng như căn bệnh, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” phụ thuộc vào sức đề kháng và sự “miễn dịch” của từng người. Nếu chúng ta chăm lo, bồi dưỡng, trang bị thêm các kiến thức phòng bệnh cần thiết, nhất là độ vững vàng về chính trị, độ thanh liêm về đạo đức, lối sống thì nhất định sẽ ngăn chặn và đẩy lùi được sự “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về tư tưởng chính trị trong cán bộ, đảng viên, thực hiện thành công Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Nguồn tin: baochinhphu.vn